Bitwa o Kazanów: historia, pomnik, patriotyczne uroczystości - miejsce pamięci żołnierzy WP i apel poległych [ZDJĘCIA]

W Kazanowie uczczono ofiary II wojny światowej, polskich żołnierzy, którzy zginęli w walce o Kazanów jaka przewalała się przez wieś 6 i 7 września 1939 roku. Rozgrywała się między wojskiem polskim III batalionu 163 pp rezerwy, a Niemcami. Uroczystości rocznicowe odbywają się w kościele, w Kazanowie i pod pomnikiem w miejscu bitwy.

W bitwie o Kazanów zginęło 49 polskich żołnierzy Wojska Polskiego. By uhonorować żołnierski trud i ofiary, w centrum wsi w 1969 roku wzniesiono pomnik. Złożono pod nim 31 urn z ziemią z miejscowości, upamiętnionych walkami z okupantem lub krwawymi represjami dokonywanymi przez hitlerowców. To miejsce ważnej pamięci, bo zawiera w ziemi, na której stoi kamienny monument świętą ziemię pól bitewnych.

Patriotyczne uroczystości w rocznice bitwy odbywały się 6 września 2024 roku pod pomnikiem w Kazanowie. Uczestniczy, a więc dzieci i poczet sztandarowy z miejscowej szkoły podstawowej, nauczyciele i dyrektorzy szkół z gminy Końskie, mieszkańcy Kazanowa i pobliskich miejscowości i uczniowie klasy mundurowej ZDZ Końskie pod komendą zca dyr ZDZ Dominiki Stefańczyk, uczestniczyli w mszy świętej jaką w kościele Zwiastowania Najświętszej Marii Panny sprawował ks. Stanisław Rożej. W homilii ksiądz podkreślał bohaterstwo żołnierzy polskich, którzy w 1939 roku bronili Kazanowa i pobliskich wsi. Z narażeniem życia stanęli w obronie polskiej ziemi. Po mszy świętej uczestnicy przemaszerowali na miejsc uświęcone krwią żołnierzy poległych w bitwie, pod pomnik z ciosanego kamienia, jakie stoi przy drodze DK42.

7 września 1939 roku w Kazanowie polscy żołnierze z 36 Dywizji Piechoty przegrupowali się bliżej Końskich. 163 pp majora Kazimierza Bielawskiego zajął pozycję w okolicy Kazanowa jako spodziewanego kierunku uderzenia Niemców. III batalion 163 rezerwowego pułku piechoty, dowodzonego przez ppłk. Przemysława Nakoniecznikoffa – Klukowskiego stoczyły bitwę z nacierającymi siłami Wehrmachtu, które po starciu z I batalionem 163 pp w nierównej walce stoczonej 6 września 1939 roku w Rudzie Malenieckiej parły na Końskie. W wyniku silnego ostrzału Niemcy opanowali Kazanów.

Na rozkaz dowódcy pułku I batalion majora Ruśkiewicza straszliwym atakiem na bagnety Polacy wyparli Niemców. To było uderzenie zdeterminowanych żołnierzy Wojska Polskiego na nieprzyjaciela. Zgiełk bitewny, strzelaninę przeszywały rozdzierające krzyki Niemców roznoszonych na bagnetach karabinów. Kazanów przechodził z rąk do rąk. Mimo sukcesu w tym starciu oddziały polskie zmuszone były się wycofać. W tym heroicznym boju w obronie Kazanowa przed Niemcami poległo 49 żołnierzy Wojska Polskiego. Spoczywają na cmentarzu w Sierosławicach i kwaterach żołnierzy 1939 roku na cmentarzu w Końskich. Pod osłoną nocy polskie oddziały wycofały się w kierunku na Skarżysko.

Dyrektor szkoły w Kazanowie, Marek Jędrasik, odczytał apel poległych. Nie wyszczególniał z imienia, nazwiska i stopnia wojskowego poległych w bitwie o Kazanów, ale wzywał wszystkich by "stanęli do apelu". Wszyscy żołnierze Wojska Polskiego, którzy polegli w II wojnie. Wieńce i zapalone znicze pod pomnikiem złożyli burmistrz z zastępcami, sołtys Starego Kazanowa Ewa Dziedzic, sołtys Nowego Kazanowa Krzysztof Sota, dyrektorzy gminnych placówek oświatowych oraz radni i delegacja uczniów. Agnieszka Rąbalska-Ryś, nauczycielka ze szkoły w Kazanowie z uczniami: Antosią Chwaścińską, Julią Krawczyk, Martą Duda, Natalia Grzegorczyk, Kacprem Owczarkiem i Frankiem Owczarkiem przygotowała program historyczny w artystycznym wydaniu. Uczniowie z przejęciem, powagą zaprezentowali fragmenty opisów bitwy i wydawanych rozkazów. Aż miło było posłuchać i przyswajać sobie patriotyzm jakie prezentują uczniowie.

Burmistrz Krzysztof Obratański wspomniał, że moje pokolenie miało łatwiej, bo żyli jeszcze uczestnicy tych wydarzeń . Pamiętam częstego gościa w tutejszym kościele, kapitana Władysława Henzella ps. "Polesław", "Aleksander", "Oleg", który na początku września odwiedzał groby swoich żołnierzy na cmentarzach w Końskich i Sierosławicach. Pochylał się nad prochami podkomendnych. Nawet w podeszłym wieku, po żołniersku wyprostowany zasiadał w ławce przy ołtarzu, z charakterystyczną opaską na oku, bo stracił je w czasie II Wojnie Światowej. To jeden z żołnierzy z września 1939 roku, z bitwy pod Kazanowem, i później Honorowy Obywatel Miasta Końskie.

Bitwa o Kazanów była ważnym starciem również dlatego, że brali w niej udział żołnierze, harcerze, społeczność lokalna i mieszkańcy Końskich, którzy zaopatrywali w żywność żołnierzy, a także leczyli rannych.

Dodać należy, że 6 września 1939 roku Wojsko Polskie ze 163 pp walczyło z Niemcami w Rudzie Malenieckiej, nad rzeką Czarną. Poległym żołnierzom WP społeczność ufundowała pomnik, na którym wypisano: "CHWAŁA Żołnierzom Korpusu Ochrony Pogranicza I batalionu 163 pp za bohaterstwo w nierównej walce stoczonej 6.IX.1939r. nad rzeką Czarną w Rudzie Malenieckiej z przeważającymi siłami wojsk niemieckich.

CZEŚĆ POLEGŁYM: mjr BILLIK Edward Eugeniusz – pochowany na cmentarzu w Lipie sierż. MUCHA Jan - cmentarz w Kazanowie kpr. SMARKAŁA Franciszek - cm. w Lipie st. strz. SOKOŁOWSKI Michał - cm. w Kazanowie strz. BARAN, strz. BĘDKOWSKI, strz. BŁASZCZUK. Samorząd i mieszkańcy Gminy Ruda Maleniecka w 70-tą rocznicę Września 1939 r. Ruda Maleniecka, dn. 30.VIII.2009 r."

W tym roku pod tym pomnikiem w Rudzie Malenieckiej odbywać się będą uroczystości upamiętniające działania Wojska Polskiego w 1939 r.