Kiedy do Końskich wróci X Muza? Mieszkańcy nie mogą się doczekać [ZDJĘCIA]

Mieszkańcy Końskich i okolic nie mogą się doczekać na seans filmowy, który odbędzie się w kameralnej sali kinowej nowego Domu Kultury. Jeszcze brakuje aparatury projekcyjnej i wyposażenia. A może zanim wystartuje nowe kino przydałoby się przybytkowi "X" Muzy" nadać imię?

Dawne kina nazywały się "Czary", "Pegaz", "Adria" i "Antyczne". Mieściły się w dwóch budynkach.

Sto lat "X muzy"

Pierwsze w Końskich kino, a może kinematograf, który publicznie pokazywał obrazy rejestrowane na taśmie celuloidowej nazwano "Czary", bo wyczarowane z aparatury obrazy prezentowało. W 1913 roku zmyślny przedsiębiorca sprowadził do miasta aparaturę, urządził salę i pokazywał ruchome obrazy. Nikt dokładnie nie wie, co działo się na białej płachcie ekranu, bo też nikt tego nie zapisał. A może nikt nie przypuszczał, że będzie to nowa dziedzina rozrywki, która nie umarła w kilka lat od pierwszej projekcji. Tak powstało stałe kino, któremu nadano imię "Czary". I tym sposobem "X muza" zadomowiła się mieście na prawie 100 lat. Kino w Końskich przetrwało czasy II wojny i powojenne zawieruchy polityczne, kulturowe. I zostało zlikwidowane w XXI wieku.

To nie były "Czary"

Kino "Czary" mieściło się w budynku przy ówczesnej ul. Małachowskich. Prowadziło działalność również w czasie II wojny. Na seanse przychodzili głównie urzędnicy władz okupacyjnych, żołdactwo jakie w Końskich i okolicy (Barycz) stacjonowało. Ale czasami cuda i czary na białej ścianie oglądali młodzi ludzie z Końskich. 

 Jak wspomina portal końskie.org.pl - "12 grudnia 1940 roku Tadeusz Jakóbiec, podczas seansu filmowego, gdy na ekranie pojawiła się postać Adolfa Hitlera, rzucił w ekran starym butem. Zauważył to kierownik kina, pochodzący ze Śląska Stanisław Czech – jednoręki folksdojcz, który przerwał seans, zamknął drzwi kina i wezwał Gestapo, Aresztowano Jakóbca i wywieziono do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Wiemy, że Tadeusz nosił numer 13 181 i grał na skrzypcach w orkiestrze obozowej. Nakłaniano go do podpisania folkslisty (tak jak zrobiła jego matka i młodsza siostra) na co się nie zgodził. Zginął w komorze gazowej 6 października 1942 roku".

W Końskich Krzyżacy wygrali

Po zakończeniu działań wojennych wznowiło działalność dawne kino. Teraz nazwano je "Pegaz". W latach 60. przeszło generalny remont. Z sali z balkonami o płaskiej podłodze przeistoczyło się w kinową widownię, z fotelami ustawionymi na stopniach. Powiększył się ekran, by można było pokazywać filmy w systemie CinemaScope, zwanym u nas panoramicznym. Przekazanie kina "Pegaz" do użytku odbyło się w latach 60.XX wieku. Jeszcze przed reformą administracyjną podlegało Ministerstwu Kultury. Po raz pierwszy na olbrzymim ekranie "Pegaza" polscy rycerze Władysława Jagiełły okropnie tłukli się krzyżakami. Publiczność duża i mała z wypiekami na twarzach obserwowała zmagania zakutego w żelazo rycerstwa. Bo na uruchomienie kina po remoncie zaprezentowano film "Krzyżacy". Ludzie walili drzwiami, aż te łamały się w zawiasach. Na każdy film kostiumowy, z serii płaszcza i szpady, czy western ludzi zawsze było ponad miarę widowni. A biletami dość często handlowały "koniki".

Malała ważność

W latach 90. XX wieku kino zmieniło nazwę na "Adria". Traciło na ważności, a to za sprawą rozkwitu elektronicznych zapisów obrazu, wypożyczalni kaset z filmami do domowego pokazu. Właścicielem od 1998 roku kina "Adria", był Apollo Film. Kino koneckie to ponad 500 m kwadratowych powierzchni: sala kinowa, hol, kotłownia i plac. Nie było widzów, więc w 2009 roku zwinęło działalność. Z kinowego budynku zrobiono blok mieszkalny. Trudno byłoby dziś odkryć, który to budynek pełnił rolę kina. W Końskich działało Kino "Antyczne" w dawnej świątyni greckiej należące do Miejsko Gminnego Domu Kultury. Latem w Sielpi działało Kino "Letnie". Trzeba dodać, że w Stąporkowie, po II wojnie w baraku zorganizowano Kino "Tęcza". Po przekazaniu do użytku Domu Kultury tu na stałe zadomowiło się kino w sali do tego celu zbudowanej. Niedawno ta sala teatralno-kinowa przeszła generalny remont. Widownia zrobiła przytulna, nowoczesna. Na razie w projekcjach filmów przeszkadza epidemia.

Kino trafiło pod strzechy

W czasie PRL kina trafiały nawet pod przysłowiowe strzechy. Koniecznie należy wspomnieć, że druhowie straży ogniowej w Kornicy w latach 20. XX wieku posiadali aparat projekcyjny. Odwiedzali okoliczne wsie. Pokazywali kilka filmów jakie posiadali. W tamtym czasie, kino w koneckiej wsi, było wielkim wydarzeniem. Nie wszyscy rozumieli co się na białej płachcie wyrabia, że ludzie spacerują, konie brykają, wozy jeżdżą. W każdej stolicy gminy było "Kino wiejskie stałe". Bazowało na aparaturze kinowej 16 mm. I takie kina były w Wiejskich Domach Kultury, w Kornicy, Rogowie i Błotnicy. W strażnicach OSP - w Fałkowie, Rudzie Malenieckiej i Krasnej. W Klubie Odlewnika w Końskich, Radoszycach, Gowarczowie, Odrowążu w Domu Ludowym. W Niekłaniu Wielkim, w sali Gminnej Spółdzielni. Niektóre wiejskie kina prowadziły działalność objazdową. Aparaturę ładowano na furmankę i odwiedzano wsie, w których była szkoła lub remiza strażacka. A te właśnie miały duże sale, gdzie jednorazowo w mogły pomieścić kilkadziesiąt osób.

X Muza wraca do Końskich

 W remontowanym budynku Gimnazjum przy ul. Partyzantów wytypowane jest miejsce, w którym będzie sala kinowa. To dawna szkolna sala gimnastyczna na II piętrze budynku. Pomieści około 100 widzów. Obraz będzie wyświetlany z wysokiej klasy projektora na ekran o wymiarach 6 x 2,8 metra. Sala będzie miała scenę, na której odbywać się będą kameralne koncerty oraz spektakle. 

Teraz, w 2022 roku wyszło, że podczas przebudowy dawnego gimnazjum na potrzeby kultury koneckiej w tym kina, odnotowano opóźnienia. Trwają starania o najnowocześniejszy sprzęt nagłaśniający. Prowizorki nie będzie! Burmistrz wyjaśnia, że z uwagi na ponad roczne opóźnienia remontu centrum kultury, trzeba było zlecić nową dokumentację na aparaturę kina.

 - Od czasu wykonania podstawowej dokumentacji minęło tak dużo czasu, że w porozumieniu z dyrektorem domu kultury, zdecydowaliśmy się na zamówienie dodatkowej dokumentacji, która zaoferuje techniczną część kina na współcześnie istniejącym poziomie. W tej dziedzinie zmiany są szokująco szybkie - informuje burmistrz. 

- Kino w Domu Kultury zmieści od 100 do 120 widzów. W sali będą się odbywać przedstawienia teatralne i koncerty. Obok obiektu głównego DK wznoszona jest sala widowiskowa, która pomieści ponad 350 widzów. Być może i w nowej sali też będą odbywać się pokazy filmów? Wypadałoby jakoś te kina ochrzcić, nadać imiona. Może plebiscyt wśród mieszkańców?

MARIAN KLUSEK

Fot. archiwum konskie.org.pl