LUTA - STĄPORKÓW. W godzinę śmierci mieszkańców Lutej

W Lutej w gminie Stąporków, pod tablicą z nazwiskami zamordowanych w 1943 roku przez Niemców mieszkańców, władze gminy i powiatu złożyły kwiaty, zapaliły znicze. Wcześniej intencji poległych w kościele w Krasnej sprawowano mszę świętą.

To była już 79 rocznica tragicznych wydarzeń w Lutej. W Wielkim Tygodniu 1943 roku nad wsią snuły się dymy podpalonych zabudowań, a śmierć zbierała żniwo.

10 kwietnia 2022 roku, w kościele św. Barbary w Krasnej, ks. kan. Bogusław Żyła sprawował mszę świętą w intencji zamordowanych mieszkańców wsi Luta. Po jej zakończeniu uczestnicy przejechali do Lutej, przed budynek dawnej szkoły 1000-latki, gdzie teraz mieści się Ośrodek Leczenia, Terapii i Rehabilitacji Uzależnień dla Dzieci i Młodzieży. Na ścianie wciąż są trzy tablice zaznaczające ten tragiczny fakt. Na jednej z nich wyryto nazwiska ludzi, którzy życie oddali bo było Polakami. Kolejna z tablic wspomina budowniczych szkoły. A najmniejsza fundowana przez ZBoWID informuje o tym samym wydarzeniu, partyzantach i ofiarach.

Kwiaty pod tablicami złożyli: Dorota Łukomska, burmistrz Stąporkowa, Lila Brożyna, radna powiatowa i Wiesław Skowron, wcestarosta. Starostwo w Końskich zaznacza, że pamięć o okrucieństwach wojny powinny być przestrogą dla przyszłych pokoleń, szczególnie w związku z wojna w Ukrainie. Zło zawsze znajdzie sobie cel.

Godziny śmierci

W czasie okupacji niemieckiej, w kwietniu 1943 roku, we wsi Luta okupanci przeprowadzili się dwie pacyfikacje. Te bolesne wydarzenia odbywały się Niedzielę Palmową i Wielki Czwartek 1943 roku. W pierwszej 18 kwietnia 1943 roku żandarmeria dowodzona przez sturmbannfuehrera SS Banera jednostek operacyjnych stacjonujących w Końskich i Czarnieckiej Górze, zamordowali 8 osób; w tym 3 mężczyzn, kobietę i trójkę dzieci. Przeciwko oddziałom pacyfikacyjnym wystąpił oddział partyzancki Gwardii Ludowej pod dowództwem Ignacego Robba - "Narbutta".

Kolejny raz śmierć nawiedziła wieś w nocy z 21 na 22 kwietnia 1943 roku. Teraz akcja była odwetem za udzielanie pomocy gwardzistom przez mieszkańców wsi. Zamordowali 30 osób, w tym 7 spalono żywcem. Wśród ofiar było 10 kobiet i 12 dzieci. Część zabudowań spalono. Akcję wykonali funkcjonariusze policji porządkowej z 22 batalionu 22 Pułku Policji, którzy aresztowali 16 mężczyzn. Trzech z nich do wsi nie powróciło.

Czarna tablica głosi

Za współpracę z ruchem oporu polegli mieszkańcy wsi Luta w latach 1939-1945 z rąk oprawców hitlerowskich: BORUŃ Antonina lat 43, JURCZENKO Maria lat 41, JURCZENKO Helena lat 16, JURCZENKO Wanda lat 10, JURCZENKO Henryka lat 4, JÓŹWIK Stanisław lat 28, JÓŹWIK Maria lat 23, JÓŹWIK Apolonia lat 3, JEDYNAK Jan lat 52, JEDYNAK Antoni lat 39, KOZŁOWSKI Jan lat 41, KRAUL Julian lat 73, KOŁODZIEJ Jan lat 72, KOZŁOWSKI Bolesław lat 33, KOTWICA Antoni lat 27, MŁODAWSKI Stanisław lat 60, MŁODAWSKA Maria lat 51, MŁODAWSKA Stanisława lat 18, MŁODAWSKI Jan lat 18, MŁODAWSKI Mieczysław lat 8, MŁODAWSKI Stanisław lat 49, MŁODAWSKA Maria lat 43, MŁODAWSKI Antoni lat 16, MŁODAWSKI Wacław lat 18, LISOWSKA Regina 21, LISOWSKA Rozalia lat 1, LISOWSKA Bronisława lat 28, LISOWSKI Bronisław lat 1, ŁAZARCZYK Karolina lat 19, SOCHA Władysław lat 17, SOCHA Franciszek lat 43, SOCHA Maria lat 39, SOCHA Maria lat 12, SOCHA Anastazja lat 10, SOCHA Władysław lat 8, SOCHA Alfreda m-cy 6, SOCHA JACENTY lat 17, SOCHA Stanisław lat 39.

CZEŚĆ ICH PAMIĘCI, LUTA 1992 r. 

MARIAN KLUSEK

Fot. Gmina Stąporków