Dziś lepiej zostań w domu, czyli... jak i gdzie sprawdzić jakość powietrza

Od pewnego czasu mając dostęp do internetu, możemy stale kontrolować jakość powietrza, którym oddychamy. Taką możliwość daje aplikacja Mapa Airly. Niestety nie we wszystkich miejscach jest dobrze. Są godziny w ciągu doby, kiedy lepiej w ogóle z domu nie wychodzić.

Na bieżąco

Monitorowanie stanu powietrza możliwe jest za sprawą czujników zamontowanych w różnych częściach kraju, także w Starachowicach, Skarżysku-Kamiennej i Końskich. Oprócz nich dokonywane są odczyty z 200 stacji Państwowego Monitoringu Środowiska, które zlokalizowane są na terenie całej Polski. Możemy je sprawdzić wchodząc na stronę internetową https://airly.eu. Pomiary dokonywane są codziennie, przez 24 godziny na dobę a ich wyniki publikowane na stronie internetowej www.map.airly.eu/pl.

Prezentowane dane pochodzą z ponad 300 sensorów Airly oraz z około 100 stacji oficjalnego monitoringu jakości powietrza (Główny Inspektorat Ochrony Środowiska), z wyłączeniem tych, które nie mierzą pyłu zawieszonego (PM).

Punkty na mapie reprezentują usytuowanie sensorów, a ich kolor - stan powietrza: od najlepszego (zieleń), powyżej dopuszczalnej normy (pomarańczowy) po wielokrotnie przekroczone normy zagrażające zdrowiu (czerwony).

Nie wszędzie dobre powietrze

Sprawdziliśmy, jak wygląda stan powietrza w Starachowicach, Skarżysku-Kamiennej i Końskich. Niestety wyniki nie napawają optymizmem. Dane pochodzą z 29 czerwca z godz. 18.00.

I tak w Starachowicach w piątek najgorsza jakość powietrza odnotowana była na ul. Wysockiego. Opis ulokowany na czerwonym tle brzmiał: „Niestety, dzisiejsze powietrze nas nie rozpieszcza.” Dobra jakość powietrza była w okolicach Bugaju, ul. Rogowskiego, ul. Granicznej i 1 Maja.

Parametry jakości powietrza, z ul. Wysockiego były następujące:

PM10 - 261 %, 131 µg/m³

PM2.5 - 373 %, 93 µg/m³

PM1 - 57 µg/m³

”Wspaniałe powietrze” jak określa aplikacja było natomiast w tym samym czasie w Skarżysku- Kamiennej i to we wszystkich czterech punktach: Legionów, 11 Listopada, Aleja Niepodległości i 1 Maja.

Parametry jakości powietrza z ul. 1 Maja

PM10 - 35 %, 18 µg/m³

PM2.5 - 55 %, 14 µg/m³

PM1 - 11 µg/m³

Podobne było w Końskich na placu Kościuszki, gdzie parametry wyglądały następująco:

PM10 - 33%, 16 µg/m³

PM2.5 - 50 %, 13 µg/m³

PM1 - 10 µg/m³

Groźne pyły

Co oznaczają jednostki PM 10 i PM 2.5, na których są takie przekroczenia? Pył PM10 to nic innego jak mieszanina cząstek powietrza, w którym zawarte są substancje toksyczne, jak np. benzo/a/piren, metale ciężkie oraz dioksyny i furany. Dopuszczalny poziom dla stężenia średniodobowego wynosi 50 µg/m3 i może być przekraczany nie więcej niż 35 dni w ciągu roku.

Pył PM2,5 zawiera cząstki, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych, płuc oraz przenikać do krwi. Docelowa wartość średnioroczna dla pyłu PM2,5 wynosi 25 µg/m3, a poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji dla 2012 r. 27 µg/m3.

Skąd się wzięły?

Największą emisję pyłów powoduje spalanie węgla w starych i często źle wyregulowanych kotłach i piecach domowych a w dużych miastach komunikacja. Spalanie odpadów w kotłach powoduje poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi. Emisja pyłów powodowana jest również przez przemysł, szczególnie energetyczny, chemiczny, wydobywczy i metalurgiczny.

Pyły te docierając do płuc mogą powodować różne reakcje jak kaszel, trudności z oddychaniem i zadyszkę, szczególnie w czasie wysiłku fizycznego. Przyczyniają się do zwiększenia zagrożenia infekcjami układu oddechowego oraz występowania zaostrzeń objawów chorób alergicznych np. astmy, kataru siennego i zapalenia spojówek. Nasilenie objawów zależy w dużym stopniu od stężenia pyłu w powietrzu.

Drobne frakcje pyłów mogą przenikać do krwioobiegu, a dłuższe narażenie na wysokie stężenia pyłu może mieć istotny wpływ na przebieg chorób serca (nadciśnienie, zawał) lub nawet zwiększać ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe, szczególnie płuc.

Co oznaczają poszczególne kolory?

- zielone - można przebywać na powietrzu w dowolnie długim okresie czasu,

- żółte i pomarańczowe - należy ograniczyć czas przebywania na powietrzu, zwłaszcza przez kobiety w ciąży, dzieci i osoby starsze oraz przez osoby z astmą, chorobami alergicznymi skóry, oczu i chorobami krążenia,

- czerwone - nie należy przebywać na otwartym powietrzu zbyt długo. Dotyczy to zwłaszcza kobiet w ciąży, dzieci i osób starszych oraz chorych na astmę, choroby alergiczne skóry, oczu i choroby krążenia. Zaleca się unikanie lub ograniczenie do minimum czasu przebywania na powietrzu, unikanie dużych wysiłków fizycznych na otwartym powietrzu i zaniechanie palenia papierosów. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia należy skontaktować się z lekarzem.

Można przeciwdziałać

Istnieje kilka ważnych zasad, które pozwalają zapobiegać przedostawaniu się groźnych pyłów do atmosfery:

- nie spalaj odpadów i reaguj na tego typu zachowania Twoich sąsiadów,

- przejdź na ogrzewanie z sieci miejskiej lub gazowe, lub wymień swój piec węglowy na bardziej nowoczesny np. retortowy,

- używaj paliwa węglowego dobrej i sprawdzonej jakości,

- ograniczaj zużycie ciepła - ociepl swój dom, zużywaj mniej paliw i płać mniejsze rachunki,

- korzystaj z komunikacji zbiorowej lub roweru zamiast samochodu,

- odpady zielone (pozostałości roślinne) przekazuj do odzysku - nie spalaj ich w ogrodzie.