Odnawianie cmentarnych zabytków. Kwesta na cmentarzu

Członkowie i sympatycy Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego O/Końskie po raz siódmy kwestowali na cmentarzu parafialnym. Zebrane pieniądze przeznaczają na odnawianie cmentarnych zabytków. W kweście zorganizowanej w 2022 roku zebrano ponad 15 tysięcy złotych!

Dwa dni trwała kwesta, którą Komisja Opieki nad Zabytkami przy Oddziale PTTK w Końskich i sympatycy przeprowadzili na koneckim cmentarzu parafialnym. Zbiórkę pieniędzy na odnawianie zabytków tej nekropolii przeprowadzano siódmy raz. Teraz renowatorzy zajęli się kilkoma nagrobkami, na których znajdują się kamienne drzewa. Wyrzeźbione w piaskowcu, granicie, bez mała niezniszczalne obrazy minionych epok. Z obserwacji wynika, że i te bardzo trwałe pomniki dopadł czas, który zabiera się za ich unicestwianie

 Kamienne drzewa

Jak powszechnie wiadomo od starożytności motyw drzewa wykorzystywany był w sztuce nagrobnej. W starożytnym Egipcie częstą ozdobą królewskich grobowców był figowiec sykomora. Drzewo to zapewniało zmarłym ochłodę w cieniu korony oraz pożywienie w życiu pośmiertnym. Natomiast w XIX wieku za sprawą romantyzmu, na cmentarzach różnych wyznań jak ewangelickiego, katolickiego oraz żydowskiego zaczęły pojawiać się nowe rodzaje nagrobków w formie pnia z obciętymi konarami oraz umieszczoną w górnej części pod skosem niewielką tablicą. 

 I właśnie taka moda trafiła do Końskich na przełomie XIX i XX wieku. Często na pniu takiego drzewa wyobrażany był liść dębowy, czasem żołędzie oznaczające siłę, niezłomność. Liczba obciętych konarów znajdujących się w pniu, wskazywała czasami liczbę członków rodziny zmarłego pochowanych w na tym samym cmentarzu.

 Pomniki się starzeją

Jak nam powiedział Wojciech Pasek, prezes PTTK w Końskich, w tym roku kwesta prowadzona była dwa dni. Rozpoczęła się w niedzielę 30 października, a zakończyła 1 listopada 2022 roku. 25 wolontariuszy z puszkami i kartkami pocztowym, na których pokazano odnowione zabytki, oczekiwało z puszkami przy wejściach na cmentarz. W zeszłym roku zebrano prawie 19 tysięcy złotych, co umożliwiło renowację 3 nagrobków w zabytkowej kwaterze przy kaplicy pogrzebowej. Jeżeli wystarczy nam pieniędzy to na naszej liście mamy dwa kolejne zabytkowe groby przy głównej alejce zmierzającej do Pomnika Partyzantów. Nie wiemy kto w tych grobach spoczywa, jednak mają swoją, niepowtarzalną architektoniczną formę.

 Odnowione nagrobki

Już w 2016 roku z kwesty prowadzonej we Wszystkich Świętych uzyskano 5.936 złotych. Sfinansowano odnowienie pomnika nagrobnego rodziny Sykulskich, który wykonał artysta rzeźbiarz, pochodzący z Rogowa, Mikołaj Ślifierz. Ponadto odnowiono dość prosty w formie nagrobek Jana i Władysława Radwanów ( stryja i bratanka), uczestników Powstania Styczniowego 1863 roku i kolejnego powstańca, Józefa Szymańskiego. W następnym roku dokonano generalnego remontu grobowca i odnowienia pomnika, Natalii Królikowskiej. Do pięknego stanu doprowadzony został nagrobek z białego marmuru, który spoczywa na grobie hrabiego Jana Wielhorskiego. Odnowiono nagrobek siostry zakonnej Walerii Studzieńskiej i znanego zasłużonego dla koneckiego PTTK, Józefa Sporysza. W 2018 roku renowacje przeszedł kamień nagrobny powstańca z 1863 roku, Stanisława Piątkowskiego. Ponadto niewielki nagrobek trzech sióstr Lipowskich, które zmarły dzień po dniu w 1912 roku. Także grobu sąsiadującego z mogiłką dzieci, Stanisława Wiśnickiego, adwokata i baronowej Franciszki Kelles Krauz i nagrobek – prawdopodobnie pogrzebanego w tym miejscu żołnierza "Hubala", Mariana Kaczorowskiego "Gruszki". W 2019 roku świeżość zyskały pomnik nagrobny Antoniego Putowskiego, nagrobek wachmistrza Legionów Polskich JP Józefa Milberta. Wiele pracy konserwatorzy zabytków włożyli w odnowienie chylącego się ku ziemi żeliwnego pomnika rodziny Hodnikiewiczów i żeliwny pomnik Janiny Chodnikiewicz. Do tej pory w kwestach zebrano 73 564 złotych i 89 groszy. W kwestach brało udział prawie 200 wolontariuszy PTTK i sympatyków tej organizacji.

Pieniądze wciąż potrzebne

Obecnie nagrobki odnawiane są w pracowni konserwatorskiej w Kunowie. Odnawiany jest pomnik, rzeźba wykuta w granicie - drzewo życia z kotwicami, który był bardzo zniszczony. I kolejne trzy nagrobki w kwaterze przy dzwonnicy, więc po podliczeniu zebranych środków zostanie podjęta decyzja, które groby będą odnawiane. Podczas tegorocznej kwesty, na odnowienie zabytkowych nagrobków w Końskich 34 wolontariuszy zebrało 15 601 zł. Fundusze umożliwią renowację kolejnych pomników na cmentarzu parafialnym.

MARIAN KLUSEK