Zapraszamy do czarującej Gminy Stąporków

Gmina Stąporków to malownicze miejsce z wielowiekowymi tradycjami. Kiedyś wytapiano tu rudy żelaza, teraz turystyka i wspaniali mieszkańcy świadczą o jej potencjale. Czyste powietrze, miejsca do odpoczynku to zasługa otoczenia, tereny gminy należą bowiem do obszarów o najwyższej lesistości w województwie świętokrzyskim. To wreszcie doskonałe tereny rekreacji, możliwości kreatywnego spędzania czasu oraz azyl dla koneserów wymagających oferty kulturalnej korespondującej z lokalną tradycją. A miejsc do zwiedzania jest naprawdę wiele. To zarówno rezerwaty przyrody, różnorodne zabytki, miejsca pamięci walk wyzwoleńczych, a także doskonałe lokalizacje zachęcające do uprawiania wielu dziedzin sportu.

Rezerwat obejmuje powierzchnię 6,30 ha i znajduje się w północnej części woj. świętokrzyskiego, w miejscowości Niekłań Wielki. Aby do niego dojechać należy dotrzeć do drogi nr 42 łączącej Skarżysko i Końskie a w Stąporkowie skręcić na Szydłowiec.  Następnie dojechać do miejscowości Niekłań Wielki, na końcu której znajduje się darmowy parking, z którego na skałki prowadzi niebieski szlak.
Rezerwat został utworzony 1 kwietnia 1959 roku w celu zachowania osobliwych form skalnych. Głównym przedmiotem ochrony są okazałe, wychodnie skał piaskowcowych zbudowanych z utworów ery mezozoicznej (w okresie jury i triasu). Skały powstały w strefie ciepłego morza na jego brzegu lub przybrzeżnych płyciznach. Na terenie rezerwatu występuje kilkadziesiąt różnych form skalnych w postaci urwisk, skałek, grup skałek o bardzo różnorodnych i oryginalnych kształtach – kazalnic, kominów, okapów i grzybów.

Zdjęcie: Skałki piaskowca w Rezerwacie Skałki Piekiełko

Obecnie na długości kilkuset metrów skałki tworzą dwa osobne skupiska, ich wysokość dochodzi do 8 metrów, mają formę ambon, grzybów, stołów, progów, wyróżniono też 3 niewielkie jaskinie. Zachodnią część rezerwatu porasta najstarszy zachowany na tym terenie drzewostan dębowo-sosnowy w wieku ok. 150 lat. Według danych historycznych w 1863 roku stacjonował tu w czasie powstania styczniowego obóz jednego z najwybitniejszych dowódców Kielecczyzny - Dionizego Czachowskiego.
Z rezerwatem związanych jest wiele legend, jedna z opowieści zawarta w „Legendach Świętokrzyskich” Jerzego Stankiewicza mówi, że z rozkazu samego Lucyfera pokutowały w tym miejscu diabły za złe wykonywanie swoich obowiązków. Ludzi, którzy niebacznie znaleźli się w pobliżu, kierowały na złą drogę lub topiły w bagnach. Same zaś diabły nocą miały odbywać swoje harce. Odwalały kamienie i wdrapywały się na skały, które świeciły piekielnym blaskiem. Ze strachu przed czartami, mieszkańcy opuścili ponoć pobliska leśną osadę.
Skałki Piekło pod Niekłaniem to idealne miejsce na popołudniową lub weekendową wycieczkę. Łatwość dojazdu i dojścia, bezpłatny parking, który z powodzeniem pomieści kilkanaście aut oraz niesamowity urok formacji skalnych, stawiają rezerwat bardzo wysoko na liście miejsc, które warto odwiedzić w świętokrzyskim. Jest ono idealne na wycieczkę z dziećmi, posiada również walory edukacyjne, ponieważ na szlaku rozstawiono tablice informacyjne z ciekawostkami dotyczącymi lasu.

Gagaty Sołtykowskie to również rezerwat przyrody nieożywionej, znajduje się nieopodal drogi nr 42 pomiędzy Końskimi a Skarżyskiem. Jadąc od miejscowości Odrowąż należy po przejechaniu około 200 metrów skręcić w lewo (na północ) w przeciwpożarową drogę szutrową, która wiedzie do parkingu znajdującego się po prawej stronie drogi, stąd to zaledwie 30 min. marszu urokliwą i dobrze oznakowaną przez las.
Rezerwat powstał w 1997 roku i obejmuje powierzchnię 13,33 ha. Jest to teren byłej kopalni odkrywkowej glin ceramicznych wykorzystywanych w przeszłości do wyrobu cegły.

Zdjęcie: Krajobraz marsjański w Gagatach Sołtykowskich

Na terenie całego rezerwatu można odnaleźć syderyty czyli minerały rud żelaza. To właśnie zawarte w tutejszych skałach związki żelaza zabarwiły rezerwat na czerwono. Dzięki czemu tutejszy krajobraz do złudzenia przypomina krajobraz powierzchni Marsa, O wartości naukowej i krajoznawczej rezerwatu decyduje fakt, że w gliniance występuje specyficzna i rzadko spotykana bitumiczna odmiana węgla brunatnego o silnym połysku i nieuporządkowanej teksturze. Jest to rzadko spotykany w środowisku naturalnym minerał o czarnej barwie i dużym połysku, inaczej zwany czarnym bursztynem. Gagat, bo o nim mowa, dający się doskonale polerować służył do wyrobu biżuterii o magicznym znaczeniu, szczególnie żałobnej.
Sensacją paleontologiczną stało się odkrycie tropów dinozaurów sprzed 200 milionów lat, utrwalone na powierzchni piaskowca. Do najciekawszych odkryć tego typu, dokonanych w rezerwacie należy największy znaleziony dotychczas w Polsce, mający ponad 60 cm długości, ślad dinozaura drapieżnego. Znaleziono i zabezpieczono ślady roślinożernych zauropodów, które świadczą o stadnym życiu tych dinozaurów. Zobaczymy tutaj także niezwykle rzadko spotykane ślady dinozaurów z zachowanym odciskiem śródstopia.

Zdjęcie: Ślady dinozaurów w rezerwacie Gagaty Sołtykowskie

Na terenie rezerwatu w jego północno-wschodniej części znajduje hałda będąca pozostałością eksploatacji wyrobiska, na jej powierzchni można znaleźć wiele ciekawych skamieniałości roślin jurajskich np. skrzypów. Warto dodać, że na terenie rezerwatu znajduje się stanowisko „drapieżnej” rosiczki.
Rezerwat „Gagaty Sołtykowskie” to interesujące miejsce dla wszystkich lubiących spędzać czas na łonie natury. Ciekawie ukształtowany teren, niestety powoli zanikający krajobraz marsjański, a przede wszystkim zachowane tropy dinozaurów są wspaniałym pomysłem na rodzinną wycieczkę.

Rezerwat obejmuje obszar łąk, lasów, mokradeł i wód o łącznej powierzchni 413,02 ha. Powstał w 2004 roku, położony jest na terenach gmin: Stąporków, Zagnańsk i Mniów. Do rezerwatu prowadzą szlaki turystyczne: pieszy koloru żółtego Końskie - Mniów, rowerowy koloru zielonego Sielpia - Czarniecka Góra. Celem ochrony jest zachowanie naturalnego odcinka rzeki Krasnej i fragmentu jej doliny.
Górna Krasna jest rezerwatem florystyczno-ornitologicznym, mającym za zadanie zachowanie naturalnego odcinka rzeki Krasna oraz fragmentu jej doliny. Chronione są także cenne zbiorowiska roślinne oraz rzadkie gatunki zwierząt, przede wszystkim ptaków. Ze względu na występowanie wyjątkowych roślin oraz rzadkich i ginących gatunków zwierząt chronionych w krajach unijnych, rezerwat został wpisany do projektu Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000.

Najistotniejszym i jednocześnie najcenniejszym przyrodniczo elementem krajobrazu doliny Krasnej są występujące tu duże powierzchnie dobrze wykształconych zbiorowisk roślinnych – wodnych, szuwarowych, torfowiskowych, łąkowych i leśnych. Aby ułatwić zwiedzanie tego urokliwego miejsca, wybudowana została wieża widokowa w miejscowości Luta. Można również skorzystać z wytyczonych i oznakowanych w terenie tras, ścieżki rowerowej oraz pieszego szlaku spacerowego. Na trasach znajdują się przystanki edukacyjne.
Występują tutaj cenne a zarazem chronione gatunki roślin, zwierząt i, ptaków oraz owadów. Rzeka Krasna (o długości ok. 26 km) w swym dolnym odcinku posiada charakter rzeki górskiej, meandrującej wśród rozległych lasów, natomiast jej górny odcinek to rozległa zabagniona dolina. Rezerwat jest tym samym znakomitym miejscem do życia dla 35 gatunków kaczek oraz aż 62 gatunków motyli. Na terenie rezerwatu występuje również 12 gatunków płazów objętych ochroną. Górna Krasna stanowi ostoję derkacza, uznanego przez Światową Unię Ochrony Przyrody za gatunek zagrożony w skali światowej. Występują tu również: najmniejszy gryzoń – badylarka, jak i największy bóbr. Na terenie rezerwatu można zobaczyć również między innymi: zwierzęta – łosia, jelenia, rośliny – rosiczkę, kruszczyka błotnego (storczyka), ptaki – orlika krzykliwego, żurawia, oraz wiele gatunków ważek, motyli i pająków.
Rezerwat to wspaniały pomysł nie tylko na rodzinną wycieczkę, ale także szkolną, bo dzięki sieci ścieżek dydaktycznych oraz pomostowi i wieży widokowej, jest on doskonale przystosowany do zwiedzania i prowadzenia zajęć dydaktycznych.

(Materiał promocyjny Gminy Stąporków)