Odnawianie kolegiaty św. Mikołaja w Końskich za pieniądze z Polskiego Ładu

W Rządowym Programie Odbudowy Zabytków znalazła się kolegiata św. Mikołaja w Końskich, która otrzyma 1.1 mln złotych, z przeznaczeniem na renowację witraży z wymianą okien, przebudowę i modernizację kanalizacji deszczowej, izolację pionową fundamentów.

Jak ujmuje Rządowy Program Odbudowy Zabytków dofinansowanie przyznano zabytkom, głównie sakralnym. Z powiatu koneckiego 9, w większości dotyczą one renowacji kościołów lub ich elementów. Wsparcie może być przeznaczone na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego albo na udzielenie dotacji samorządowej na takie prace. Wymagany minimalny wkład własny wynosi 2% wartości inwestycji, natomiast maksymalne dofinansowanie nie może przekraczać 98 procent.

Kolegiata Świętego Mikołaja znajduje się w sercu miasta przy rynku. Pierwsze wzmianki o kościele sięgają XII wieku, wtedy Końskie należały do rodziny Odrowążów, a Iwo Odrowąż, biskup krakowski i królewski kanclerz, był pierwszym fundatorem świątyni. U schyłku średniowiecza, ok. lat 1492-1520, wzniesiono nową budowlę, której fragmenty przetrwały do dziś. Z poprzedniego kościoła ostały się ciosy kamienne, z herbem Odrowążów, wmurowane w dzwonnicę.

Wiadomo, że kościół w centrum Końskich zbudowany był na wzniesieniu częściowo usypanym z ziemi. Jak podaje śp. Feliks Przyborowski – świątynia ma bardzo płytkie fundamenty nie przekraczające 80 centymetrów od poziomu gruntu. Wykazały to odkrywki sadowienia fundamentów jakie przeprowadzono w 1978 roku, przy modernizacji ogrzewania z sieci miejskiej. 

  Ks. Jacek Wieczorek, proboszcz św. Mikołaja mówił nam, że poznając historię kolegiaty św. Mikołaja daje się zauważyć, że staraniem każdego z dotychczasowych proboszczów, podejmowano wiele działań renowacyjnych i zapobiegających niszczeniu. Ten nasz projekt, który złożyliśmy przez gminę Końskie wychodzi naprzeciw najbardziej palącym pracom, jakie należy wykonać w bardzo szybkim czasie. Należy odwodnić teren, osuszyć, izolować fundamenty kościoła, a także zająć się renowacją okien i witraży, zabezpieczyć przed zniszczeniem. Kolejnym, wieloetapowym zadaniem będzie renowacja świątyni, którą zaczniemy od wschodniej, najstarszej części kolegiaty. Bez wykonania tych koniecznych prac byłoby zagrożone utrzymanie budynku w dobrym stanie technicznym. Wiemy, że kolegiata ma swoją kilkusetletnią historię. Jej stan pogarsza się ze względu na chłonący wilgoć kamień z jakiego jest zbudowana, jak też warunki atmosferyczne. A ponadto niekorzystny wpływ ptasich odchodów, które ingerują w materiały wykończeniowe i estetykę samego budynku, poddasza nie mówiąc o burzeniu estetyki.

O pieniądze na wspomniany cel mogły aplikować samorządy lokalne jak gmina Końskie i powiat. - Wyrażam wdzięczność samorządowi gminy Końskie, urzędowi miasta, pracownikom za pomoc w przygotowaniu aplikacji. Cieszę się, że ten nasz projekt kolegiaty, która jest największym i najstarszym zabytkiem w Końskich ma szanse na renowację, na zachowanie dla kolejnych pokoleń. Wstępne ustalenia tyczące się zakresu prac są na bieżąco uzgadniane ze świętokrzyskim wojewódzkim konserwatorem zabytków. Pani konserwator Joanna Modras ze swoim zespołem była w Końskich. Obejrzeliśmy kolegiatę. Pieniądze które otrzymamy są jednym z większych zastrzyków finansowych, jakie trafiły do kolegiaty. Upatruję w tym ogromną szansę na wykonanie wielu prac – podsumowuje ks. Jacek Wieczorek i dodaje, że wszystkie założone, zaplanowane zadania muszą być zrealizowane to końca 2025 roku.

Witraże musimy wyjąć z ram, a potem wyczyścić i uzupełnić brakujące fragmenty lub wymienić zniszczone części. Gdy całość zostanie ponownie zamontowana trzeba będzie zainstalować na całej ich długości specjalne szyby zewnętrzne, które będą je chroniły przed warunkami atmosferycznymi. W 1929 roku w oknie za głównym ołtarzem wstawiono witraż z wizerunkiem Jezusa Chrystusa objawiającego się XVII-wiecznej mistyczce św. Małgorzacie, a po 1945 roku cztery witraże w oknach nawy: stygmaty św. Franciszka, Chrystus w Ogrójcu, Matka Boska Różańcowa i św. Dominik oraz Pan Jezus z kluczami i św. Piotr. I jak wspomnieliśmy, od ściany prezbiterium rozpocznie się remont kolegiaty.

MARIAN KLUSEK

- Wykonanie prac konserwatorskich i restauratorskich przy zabytkowych
organach w kościele parafialnym w Czermnie - 147 tys. zł;
- Zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytkowego kościoła
parafialnego pod wezwaniem Świętej Trójcy w Fałkowie – 500 tys. zł;
- Remont kościoła Św. Mikołaja w Końskich – renowacja witraży z wymianą
okien, przebudowa i modernizacja kanalizacji deszczowej, izolacja pionowa
fundamentów – 1 mln. 100 tys. zł;
- Renowacja drzwi głównych kościoła pod wezwaniem Św. Piotra i Pawła w
Radoszycach – 196 tys. zł;
- Renowacja wnętrza kościoła pod wezwaniem Św. Piotra i Pawła w Radoszycach
– 980 tys. zł;
- Szlakiem zabytkowych kościołów w gminie Słupia Konecka – 1 mln. zł;
- Wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych
przy zabytkowym kościele parafialnym pod wezwaniem Św. Jacka i Św.
Katarzyny w Odrowążu – 490 tys. zł;

- Wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych
przy zabytkowym kościele parafialnym pod wezwaniem Św. Wawrzyńca w
Niekłaniu Wielkim – 490 tys. zł;
- Odtworzenie dachów na zabytkowych budynkach Domu Pomocy Społecznej w
Końskich – 882 tys. zł.