TU rodziła się Solidarność - 40 lat później przed pałacem Małachowskich

1 lipca 2020 w samo południe na placu obok pałacu Małachowskich w Końskich uroczyście otwierano wystawę faktograficzną "Tu rodziła się Solidarność" w 40-lecie powstania tego niebywałego w Polsce i Europie zrywu ludzi, zniewolonych przez totalitaryzmy.

 Wystawa zainaugurowana w Końskich po 20 lipca pojedzie do Starachowic, a finał znajdzie w Kielcach, w sierpniu, w rocznicę wydarzeń sierpniowych. Ponadto Końskie jest jednym z 53 miast w Polsce, gdzie podobne ekspozycje zostaną pokazane społeczeństwu. Ekspozycja "TU rodziła się solidarność" prezentuje w ujęciu ogólnopolskim oraz regionalnym masowy bunt polskich robotników, który rozpoczął się latem 1980 roku. Wystawa składa się z części ogólnopolskiej, części regionalnych oraz lokalnych ukazujących powstawanie "Solidarności" w niemal każdym zakątku naszego kraju.

40 lat później

Nie wiadomo skąd na pustym placu w kilka chwil pojawiło się kilkadziesiąt osób, przedstawicieli władz wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Byli też goście: Waldemar Bartosz, szefa wojewódzkiego NSZZ Solidarności, szefowa delegatury Solidarności w Końskich Helena Obara, wicewojewoda świętokrzyski Rafał Nowak.

Ruch niepodległościowy

Doktor Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki z kieleckiej delegatury IPN, wybrał Końskie na miejsce pierwszego pokazu tej spektakularnej wystawy. Przeglądając dokumenty PRL dowiedziałem się wielu wiadomości o konecczyźnie. Tu po zakończeniu wojny, zanim powstała "Solidarność" funkcjonowały środowiska dziedziczące idee niepodległościowe. Te środowiska w latach 70-tych starały się pielęgnować pamięć o polskim Państwie Podziemnym, o Armii Krajowej, poprzez upamiętnienia, spotkania rocznicowe. To one przygotowywały także grunt pod to, co się stało w 1980 roku – dodaje dr Ryszard Śmietanka Kruszelnicki. - Przez tę wystawę oddajemy hołd tysiącom bezimiennych członków i działaczy Solidarności, którzy rozpoczęli ten wielki ruch zmian w niepodległej Polsce od roku 1980. Rafał Nowak, wicewojewoda świętokrzyski mówił, że miał tu dziś okazję poznać kilkanaście osób. Doszedłem do wniosku, że powinienem mówić jak najmniej. Bo to oni są historia, oni są bohaterami z kart tej wystawy. To oni zapoczątkowali te zmiany, które nas w to miejsce przywiodły. Dzięki którym Polska dziś jest demokratyczna.

 Zaczęło się w Końskich

Waldemar Bartosz powiedział zebranym, że w roku 1980 wydawało się ludziom, że wolność jest marzeniem. Bo tak rzeczywiście było. To wszystko zaczęło się w Końskich. I dobrze się stało, że ta wystawa podkreśla miasto – Końskie. Tu były jedne z pierwszych w Polsce strajki. To dzięki solidarności międzyludzkiej, a potem Solidarności jako związku zawodowego, w różny sposób przechodząc przez więzienia dotarliśmy do celu. Życzę aby ta wystawa była asumptem do tego że te nasze różne środowiska mogą działać legalnie. Helena Obara szefowa koneckiej Solidarności powiedziała nam, że pierwszy strajk w lipcu 1980 roku wybuchł w Kowencie. Potem dopiero w KZO i Polmo. Mieszkańcy pierwszy raz zetknęli się ze strajkiem okupacyjnym jaki wybuchł w Polmo.

 Ludziom Solidarności

Naczelnik Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach dr Dorota Koczwańska-Kalita mówiła, że wystawa jest hołdem dla wielu osób, które miały odwagę przeciwstawić się ówczesnym rządzącym. Bohaterem tej wystawy są wszyscy ludzie "Solidarności", którzy wywalczyli Polsce wolność i pokój. Na wystawie pojawią się też mapy przedstawiające ośrodki, w których strajki na przełomie sierpnia i września 1980 roku miały miejsce – było to 700 miast. Wystawa powędruje do różnych miast pokazując lokalne wydarzenia, które złożyły się na sukces ogólnopolskiego ruchu.

 Pan Tadeusz na fotografii

Wystawa prezentuje plansze z hasłami, dokumentami, fotografiami. Na jednej z nich czytamy, że Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ Solidarność w Końskich powstał 16 października 1980 roku. W marcu 1981 roku w mieście funkcjonowało 48 organizacji zakładowych skupiających 10 000 ludzi. Ludzie oglądają zdjęcia. W pewnym momencie na fotografii zrobionej w grudniu 1980 roku na wybrzeżu odnalazł się Tadeusz Brzeziński. Obok niego koleżanka z Końskich i kolega ze Stąporkowa. Panu Tadeuszowi przypomniały się różne fakty związane z ludźmi nie tylko na tej fotografii, ale też samym grudniem 1980.

MARIAN KLUSEK