KOŃSKIE. Przywoływanie pamięci pierwszego dnia wolności

Wolność do Końskich przyszła 1 listopada 1918 roku. Koneccy żołnierze POW, młodzi chłopcy z Nieświnia, Kazanowa, Piły i pobliskich miejscowości opanowali miasto. Ten ważny fakt został uwieczniony na pamiątkowej tablicy umieszczonej na DPS, gdzie delegacja samorządowców złożyła kwiaty.

Już pod koniec października 1918 roku, większość miast i wsi w regionie koneckim znajdowała się w rękach polskich. Niemniej w nocy z 31 października na 1 listopada do Końskich wkroczył oddział Polskiej Organizacji Wojskowej pod wodzą komendanta obwodu, nauczyciela gimnazjalnego Jerzego Gorzkowskiego. POW-iacy błyskawicznie eksmitowali Austriaków z koszar, czyli budynku jakie armia carska wzniosła z przeznaczeniem na potrzeby swojego wojska.

Po 1918 roku zorganizowano tu szpital powiatowy, który tę rolę pełnił do lat 80. XX wieku. Obecnie mieści się tu Dom Pomocy Społecznej "Cichy Zakątek", a na jego południowej ścianie w 2003 roku władze powiatowe Końskich wmontowały tablicę pamiątkową poświęconą wyzwolicielom miasta w 1918 roku. Czytamy na niej - "Pamięci żołnierzy POW, którzy pod dowództwem komendanta Gorzkowskiego opanowali Końskie 1 listopada 1918 roku – Twórcom niepodległości w 85 rocznicę, społeczeństwo".

Przywołana pamięć

10 listopada 2022 roku pod tablicą upamiętniającą moment wyzwolenia Końskich w 1918 roku, zgromadzili się mieszkańcy DPS, młodzież, ludzie z miasta. Przybył starosta Grzegorz Piec, wicestarosta Wiesław Skowron i członkowie zarządu oraz powiatowi radni. W asyście stanął pododdział klas mundurowych ZSP 1 ppor. Witolda Fitasa i strzelcy koneccy. Delegacje uczniów, pensjonariuszy DPS, przedstawiciele władz powiatowych złożyły kwiaty pod tablicą, przy której wartę honorową zaciągnęli młodzi ludzie w mundurach wojskowych. W 1918 roku rodził się wolny od wrogich wojsk rosyjskich następnie austriackich, powiat konecki, który tworzono-powiększano o kolejne gminy i miejscowości w następnych miesiącach. Jeszcze w 1918 roku do powiatu należały gminy: Bliżyn, Borkowice, Chlewiska, Czermno, Dobromierz, Gowarczów, Grodzisko (z siedzibą w Radosce, Góry Mokre, Kamienna, Końskie, Duraczów (z siedzibą w Pomykowie), Miedzierza (z siedzibą w Królewcu, potem w Smykowie), Niekłań (z siedzibą w Odrowążu), Pijanów (z siedzibą w Słupi), Przedbórz, Ruda Maleniecka, Skotniki i Szydłowiec. Razem 18 gmin, w których mieszkało ponad 180.000 ludzi.

MARIAN KLUSEK