Muzeum w Sielpi. Rdza trawi żelazny dach, czas gryzie murowane ściany

Muzeum Zagłębia Staropolskiego w Sielpi niszczeje wraz z upływającym czasem. Ze względów bezpieczeństwa inspekcja budowlana zamknęła obiekt. Jego właściciel, gmina Końskie, z Polskiego Ładu zyskała ok. 5 mln złotych na zabezpieczenie obiektu.

W połowie 2022 roku gmina Końskie otrzymała dotację na pierwszy etap remontu tego miejsca.  To ok. 5 milionów złotych z Polskiego Ładu na zadanie, które przede wszystkim ma zabezpieczyć obiekt przed dalszym niszczeniem. Muzeum Zagłębia Staropolskiego w Sielpi będzie w 2023 roku areną intensywnych prac.

Znaczny remont budynków fabryki prowadzono w latach 1956 – 1959. Ale dopiero w 1962 roku, reaktywowano muzeum i nadano nazwę Muzeum Zagłębia Staropolskiego. Oprócz pochodzącego z XIX wiecznej fabryki koła wodnego w muzeum było około 30 maszyn pochodzących z połowy XVIII wieku i początków wieku XIX, zwożone z różnych likwidowanych zakładów przemysłu metalowego. Na placu, od wielu, wielu lat oczekuje na zagospodarowanie młot naciskowy i koło wodne z XVI-wiecznej kuźni. Podobny mechanizm napędzany kołem wodnym znajduje się w Starej Kuźnicy. I jest niemal w takiej samej sytuacji, czyli agonii. Wszystkie takie młoty montowane na koneckich rzekach służyły uszlachetnianiu rudy żelaza. Z braku pieniędzy i remontu walą się budynek administracyjny i szkoła przyzakładowa, jaka działała w okresie prosperity stalowni. Ocalało kilka domków robotniczych na terenie fabrycznego osiedla w Sielpi. A i tutaj mieszkańcom kłopotów nie brakuje.

Muzeum Techniki w Warszawie, w 2016 roku formalnie przekazało swoją filię w Sielpi, gminie Końskie. Samorządowcy stanęli przed wielkim problemem, jakim jest kolejna odbudowa. Pokrycie dachowe zrobione z blachy stalowej skorodowało. Przez dziury do wnętrza leje się deszczówka. Spróchniały niektóre elementy drewnianego podparcia stalowej konstrukcji więźby dachowej, co grozi zawaleniem. Kanał ulgi o podziemnej długości 400 metrów trzeba będzie odkryć, sklepienie nad nim przebudować, nim runie i zasypie koryto. Gminny samorząd szuka pieniędzy na remont wnętrza muzeum.

W Sielpi, w pomieszczeniu zabytkowej fabryki, powstanie muzeum multimedialne na wzór Centrum Nauki Kopernik. Ponadto trasa kajakowa wiodąca kanałem ulgi z Sielpi do Rudy Malenieckiej i dalej do Maleńca, gdzie jest następny Zabytkowy Zakład Hutniczy. Burmistrz Końskich informuje, że  jest przygotowana dokumentacja na odnowę muzeum. Stała wystawa będzie prezentowana w jednym z budynków Muzeum Zagłębia Staropolskiego. W innym obiekcie zostanie zorganizowane interaktywne muzeum, gdzie młodzi ludzie będą poznawać maszyny, od maszyny prostej począwszy. Także z użyciem modeli maszyn i nowoczesnych technik audiowizualnych można będzie demonstrować, jak to człowiek przechodził ewolucję przemysłowa od prostych narzędzi do skomplikowanej technologii. Muzeum Zagłębia Staropolskiego, pomnik pomysłowości ludzkiej zostanie odbudowany.

W roku 1967 w Politechnice Częstochowskiej powołano Zespół Ochrony Zabytków pod kierownictwem dr inż. Tadeusza Daniela, który przejął opiekę nad zakładem w Sielpi. Przez wiele lat w starej fabryce odbywały się obozy naukowe studentów Politechniki Częstochowskiej Wydziału Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej. Do 2009 roku studenci odbudowali piec pudlingowy, w którym stosując dawne metody, z powodzeniem "odświeżyli" kęsy żelaza. Trudno orzec, czy obecnie współpraca z Politechniką Częstochowską zostanie wznowiona.

MARIAN KLUSEK