W Rudzie Malenieckiej mogiły krzyżami znaczone zostaną odnowione [ZDJĘCIA]

W ramach rewitalizacji Rudy Malenieckiej odnawiany jest cmentarz wojenny z lat 1914-1915. To będzie kolejne przywracanie do pierwotnego wyglądu cmentarza po ostatniej renowacji w 2016 r. Koszt prac to 4.000 złotych.

Jak informują władze gminy Ruda Maleniecka, w projekcie rewitalizacji całej miejscowości odnawiany jest Cmentarz Wojenny.

Wykonane zostanie nowe ogrodzeniem, odnowiony chodnik wewnątrz cmentarzyka, postawione zostaną nowe, choć drewniane krzyże na mogiłach. Takie były pierwsze, gdy zaznaczano miejsce pochówku żołnierzy. Dodać należy, że większość żołnierzy od odniesionych ran zmarła w polowym szpitalu, a kilku w potyczkach frontowych, jaki się tędy przewalał. Każdy krzyż miał napis informujący, kto pod nim spoczywa.

Pod opieką młodzieży

W 1928 r. młodzież szkolna z Rudy Malenieckiej usypała na cmentarzyku mogiłę "Nieznanego Żołnierza". Taki kurhan, który wyróżniał się od pozostałych grobów. Usypali również ziemne mogiłki, zakonserwowała krzyże i tablice oraz naprawili ogrodzenie. Od tamtego czasu minęło wiele lat. Krzyże próchniały, rozsypywały się. Władze gminy dbały, by cmentarza nie zadeptano, by nie zniknął z pejzażu Rudy Malenieckiej. A przypominał o czasie, w którym ludzie gotowali sobie tragedie, straszliwy los. Stawiali nowe krzyże.

Przez minione lata napisy na nich się zatarły, krzyżyki rozsypywały. Ten problem jest ważny i renowacja cmentarza została wpisana do programu odnawiania Rudy Malenieckiej. Znajduje się tu 30 krzyży, w tym jeden zdecydowanie górujący. Niemniej napisów z czasów pochówków już nie uświadczy.

Opis dawnego cmentarza

Urszula Oettingen w publikacji "Cmentarze I wojny światowej w województwie kieleckim" Warszawa - Kraków 1988", zamieszczonej również w portalu końskie org.pl informuje:

Cmentarz na planie prostokąta (19 x 16 m). Ogrodzony z dwóch stron siatką, z pozostałych drewnianym płotem, od strony pola częściowo brak ogrodzenia. Od strony szosy bramka z metalowych prętów z napisem : ROK 1914. Wewnątrz w 5 rzędach 21 mogił w postaci pagórków ziemnych. W lewym narożniku od strony szosy większa i wyższa mogiła z drewnianym krzyżem (wys. ok. 3 m), tzw. Grób Nieznanego Żołnierza. Na mogiłach 17 drewnianych krzyży rosyjskich, dwa łacińskie i dwie tablice z blaszanymi daszkami.

Pogrzebani na cmentarzyku

Na cmentarzu każdy krzyż miał opis. Przytoczmy niektóre z nich. Być może podczas odtwarzania pierwotnego stanu tej wojenne nekropolii prowadzący prace opiszą nowe krzyże. Napisy: WASILEWICZ | TISLIKOW...; Andrej... | + 6.12.1914; PIOTR JEGOROW | KOMDT.D.TELEF.ABT | + 9.01.1915; ANGRIGOR.GURLOWO- | ...GREN...IB GARDE R.6 | + 23.3.1915; * ALEXANDER MASZKOW | GEFR... | +10.02.1915; * ...K DIACZENKO | GREN.TAURYCZER GREND.R... | + 7.12.1914; * ... | ... | 12.12.1914; PETER MOROZOW | GREND. | TAWRYCZER GR. GR 6 | + 5.4.1915; ANDREJ GRYGONOSZ | GREND.MOSK.G.R.8 | +2.1.1915; ...KORY | ROSŁAKOW | GREND.MOSK... | + 16.12.1914; ... | ... | + 7.7.1915; * ... | ... | + 2.3.1915; * ... | ... | + 18.1.1915;

Na tablicy napis, która niegdyś była na cmentarzu, wyszczególniono nazwiska:

* FIODOR | GRYGORIEW | AROSTYN | PAWEL | LEWICKI | ...ENADIER | ... | ... | + | 7.DEZ. | 1914. Tu pochowany został Legionista Wacław Osiński: Ułan 1. Poln. RUSS LLOGION - poległ 24 kwietnia 1915 r. koło Fałkowa. Paweł Lewicki - żołnierz wcielony do armii rosyjskiej, zmarł tragicznie w domu rodziców Bronisławy Kijowskiej, zamieszkałej w Rudzie Malenieckiej nr 101. Józef Sierski - LSTM. Z.A.A.6731, poległ 7 lipca 1915 r., walczył w armii rosyjskiej.

"Nieznany żołnierz" zostaje 

Jak wspominaliśmy, w 1928 r. młodzież ze szkoły w Rudzie Malenieckiej usypała na cmentarzu kurhan zaznaczony dużym krzyżem i dedykowała Nieznanemu Żołnierzowi. Ten krzyż również przez minione lata zbutwiał, rozsypał się. Postawiony na tym samym miejscu upamiętnia nie tylko cmentarz, ale i patriotyczne wartości tamtych i obecnych ludzi, opiekunów miejsca wiecznego spoczynku. działo młodych ludzi.

MARIAN KLUSEK